Glokom Nedir?

Glokom Nedir?

Glokom, göz içi basıncının (GİB) anormal düzeyde artması sonucu optik sinirin hasar görmesi ve görme alanında kayıplar oluşmasıyla karakterize bir göz hastalığıdır. Glokom, zamanında teşhis edilmediği veya tedavi edilmediği takdirde kalıcı körlüğe yol açabilen ciddi bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, glokom dünya genelinde körlüğe neden olan başlıca hastalıklardan biridir. Bu makalede, glokomun nedenleri, türleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri detaylı olarak ele alınacaktır.


Glokomun Nedenleri

Glokomun temel nedeni, göz içindeki sıvı dengesinin bozulmasıdır. Göz, sürekli olarak “aques humor” adı verilen bir sıvı üretir ve bu sıvı, gözün ön kısmındaki kanallar aracılığıyla dışarı atılır. Eğer bu sıvının drenajı engellenirse veya fazla miktarda üretilirse, göz içi basıncı yükselir. Artan basınç, optik siniri sıkıştırarak hasara yol açar. Optik sinir, gözden beyne görüntü bilgisini taşıyan kritik bir yapıdır ve hasar gördüğünde görme kaybı kaçınılmaz hale gelir.

Glokomun gelişiminde rol oynayan faktörler şunlardır:

  1. Genetik Faktörler: Ailede glokom öyküsü olan bireylerde hastalık riski daha yüksektir.
  2. Yaş: 40 yaş üzeri bireylerde glokom riski artar.
  3. Kronik Hastalıklar: Diyabet, hipertansiyon ve migren gibi durumlar glokom riskini artırabilir.
  4. Göz Yaralanmaları: Geçmişte yaşanmış göz travmaları veya ameliyatlar glokoma yol açabilir.
  5. Etnik Köken: Afrika kökenli bireylerde açık açılı glokom, Asya kökenli bireylerde ise kapalı açılı glokom daha yaygın görülür.

Glokomun Türleri

Glokom, farklı tiplerde görülebilir. En yaygın türleri şunlardır:

1. Açık Açılı Glokom

  • En sık görülen glokom türüdür.
  • Gözün drenaj kanalları yavaş yavaş tıkanır ve göz içi basıncı artar.
  • Belirtileri genellikle geç ortaya çıkar, bu nedenle “sessiz hırsız” olarak da adlandırılır.

2. Kapalı Açılı Glokom

  • Daha nadir görülen ancak acil müdahale gerektiren bir türdür.
  • İris (gözün renkli kısmı), drenaj kanallarını ani olarak kapatır ve göz içi basıncı hızla yükselir.
  • Ağrı, bulanık görme ve bulantı gibi şiddetli semptomlar görülür.

3. Doğuştan Glokom

  • Bebeklerde veya çocuklarda görülen bir türdür.
  • Gözün drenaj sistemlerinin doğuştan gelişimsel bir anomalisi nedeniyle oluşur.

4. Sekonder Glokom

  • Diğer göz hastalıkları, ilaçlar veya yaralanmalar gibi nedenlerle gelişir.

Glokomun Belirtileri

Glokomun erken evrelerinde genellikle belirgin bir semptom görülmez. Ancak hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

  1. Görme Alanında Kayıplar: Özellikle çevre görüşte daralmalar görülür.
  2. Bulanık Görme: Görüntüler net olmaktan uzaklaşır.
  3. Göz Ağrısı: Kapalı açılı glokomda şiddetli ağrı hissedilebilir.
  4. Renk Çevreleri ve Işıklar: Gözlerde halo veya renkli halkalar görülmesi.
  5. Baş Ağrısı ve Bulantı: Kapalı açılı glokomda sıkça görülür.
  6. Gece Görüşünde Zorluk: Karanlık ortamlarda görme yeteneği azalır.

Bu belirtiler özellikle yaşlı bireylerde veya ailede glokom öyküsü olanlarda dikkatli bir şekilde izlenmelidir.


Glokomun Teşhisi

Glokomun teşhisi, bir göz doktoru tarafından yapılan kapsamlı bir göz muayenesi ile konur. Teşhis için kullanılan temel yöntemler şunlardır:

  1. Tonometri: Göz içi basıncını ölçmek için kullanılan bir testtir.
  2. Oftalmoskopi: Optik sinirin durumunu değerlendirmek için kullanılır.
  3. Görme Alanı Testi: Görme alanındaki kayıpları tespit etmek için yapılır.
  4. Gonio-skopi: Gözün drenaj açılarının değerlendirildiği bir testtir.
  5. Pahimetri: Kornea kalınlığını ölçmek için kullanılır.

Bu testler, glokomun varlığını, tipini ve şiddeti belirlemeye yardımcı olur.


Glokomun Tedavisi

Glokomun tedavisi, hastalığın türüne ve ilerleme derecesine bağlı olarak değişir. Tedavi amaçları, göz içi basıncını düşürmek ve optik sinir hasarını önlemektir. Temel tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Glokom İlaçları

  • Göze Damla: Göz içi basıncını düşürmek için kullanılan en yaygın tedavi yöntemidir. Prostaglandin analogları, beta-blokörler ve karbonik anhidraz inhibitörleri gibi ilaçlar tercih edilir.
  • Ağızdan İlaçlar: Bazı durumlarda, göz damlalarının yanı sıra oral ilaçlar da kullanılabilir.

2. Lazer Tedavisi

  • Trabeküloplasti: Açık açılı glokomda, drenaj kanallarını açmak için lazer kullanılır.
  • İridotomi: Kapalı açılı glokomda, iriste küçük bir delik açılarak basınç düşürülür.

3. Cerrahi

  • Trabekülektomi: Gözde yeni bir drenaj yolu oluşturmak için yapılan bir cerrahi işlemdir.
  • Drainaj İmplantları: Göz içi basıncını düzenlemek için özel implantlar yerleştirilir.

4. Yeni Nesil Tedaviler

  • MİNİ (Minimally Invasive Glaucoma Surgery – MIGS) gibi minimal invaziv cerrahi teknikler, düşük riskli ve etkili bir çözüm sunar.

Glokomun Önlenmesi

Glokom tamamen önlenebilir bir hastalık değildir, ancak erken teşhis ve düzenli göz kontrolleri ile ilerlemesi yavaşlatılabilir. Önleyici adımlar şunlardır:

  1. Düzenli Göz Muayeneleri: Özellikle 40 yaş üzeri bireyler ve ailede glokom öyküsü olanlar için önemlidir.
  2. Sağlıklı Yaşam Tarzı: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sigara içmemek göz sağlığını korur.
  3. Göz Koruyucuları Kullanma: Göz yaralanmalarından korunmak için uygun koruyucular kullanılmalıdır.
  4. Medikal Takip: Kronik hastalıkların iyi kontrol altında tutulması, glokom riskini azaltır.

Glokom ve Yaşam Kalitesi

Glokom, erken teşhis edilmediği takdirde yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Görme kaybı, günlük aktiviteleri zorlaştırabilir ve psikolojik olarak bireyi olumsuz etkileyebilir. Ancak düzenli kontroller ve doğru tedavi ile hastalar, yaşam boyu net bir görmeden faydalanabilir.


Sonuç

Glokom, sessiz bir şekilde ilerleyen ancak ciddi sonuçlara yol açabilen bir göz hastalığıdır. Erken teşhis ve uygun tedavi, görme kaybını önlemek için hayati öneme sahiptir. Eğer görme alanında daralmalar, bulanık görme veya göz ağrısı gibi şikayetleriniz varsa, derhal bir göz doktoruna başvurmanız önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı ve düzenli göz kontrolleri, glokom riskini minimize etmeye yardımcı olur. Unutmayın, göz sağlığı, genel sağlığınızın önemli bir parçasıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir