Blefarit, göz kapağının çeşitli sebeplerle iltihaplanması durumudur ve genellikle her iki göz kapağını da etkileyerek göz kapağı çizgisi boyunca ortaya çıkar. Bazı durumlarda, kirpik tabanına yakın küçük yağ bezlerinin tıkanması sonucunda tahriş, kızarıklık ve şişkinlik gibi belirtiler görülebilir. Göz kapakları ve kirpiklerin hijyenine yeterince dikkat edilmemesi veya bazı hastalıklar nedeniyle blefarit gelişebilir. Bu rahatsızlık, tedavisi zor ve zaman alan kronik bir göz hastalığıdır. Kirpik dibi iltihabı belirtilerini tolere etmek her zaman hastalar için mümkün olmayabilir. Ancak, görme fonksiyonlarında kalıcı hasara yol açmaz ve enfeksiyöz olmayan vakalarda bulaşıcı değildir. Blefarit, arka ve ön blefarit olmak üzere ikiye ayrılır. Ön ve arka blefarit ayrımı, kapakların kenar tutulumuna göre belirlenir. Yağlı cilt, seboreik dermatit gibi bazı cilt hastalıkları, kontakt lens kullanımı ve göz kuruluğu gibi faktörler blefarit riskini artırır.
Göz Kapağı İltihabı Çeşitleri Nelerdir?
Blefarit, ani başlangıçlı ve kısa süreli akut formda veya devamlı kronik formda görülebilir. Hastalık, ön blefarit ve arka blefarit olmak üzere iki şekilde ortaya çıkabilir:
- Anterior (ön) blefarit: Göz kapağının ön ve dış kısmında, kirpiklerin göz kapaklarına yerleştiği yerde görülür. Genellikle kirpik dipleri kızarık, şişkin ve kepekli bir görünüme sahiptir.
- Posterior (arka) blefarit: Göz kapağının altında yer alan ve yağ üretiminden sorumlu meibom bezlerinin yağ ile tıkanması sonucunda ortaya çıkar.
Göz Kapağı İltihabının Sebebi Nedir?
Kirpik dibi iltihabının kesin nedeni henüz belirlenmemiştir. Ancak, gözyaşı problemleri, bazı cilt rahatsızlıkları, meibom bezi hastalıkları ve çeşitli enfeksiyonlar göz kapağı iltihabına yol açabilir. Ön blefarit nedenleri arasında akne, alerjiler, kuru gözler, kirpiklere yerleşebilen bit gibi bazı zararlı mikroorganizmalar, enfeksiyonlar ve seboreik dermatit (kepek) sayılabilir. Kontakt lens solüsyonları, göz damlaları ve makyaj malzemeleri alerji riskini artırır. Posterior blefarit nedenleri ise meibom bezi disfonksiyonu (MGD), akne rosacea (gül hastalığı) ve seboreik dermatit olarak özetlenebilir. Seboreik blefaritte göz kapakları ve kenar kısımlarda yağlı pullanmalar görülür. Ülseratif blefaritte kabuklanma ve bu kabukların kaldırılması durumunda kanama meydana gelebilir. Meibomian blefaritte ise gözyaşı içeriği ve kalitesi bozulabilir, bu da hastalığın şiddetini ve komplikasyonlarını artırabilir.
Kirpik Dibi İltihabı Kalıcı Mıdır?
Kirpik dibi iltihabı, rahatsız edici ve tekrarlayan bir durum olup genellikle kronik seyreder. Ancak, kalıcı görme kaybına neden olmaz ve özellikle günlük düzenli temizlik alışkanlığı ile kontrol altına alınabilir. Tedaviye rağmen çeşitli etmenler ile belirli dönemlerde tekrarlayabilir ve alevlenmeler yaşanabilir.
Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Belirtileri Nelerdir?
Blefarit varlığında sık görülen bazı semptom ve bulgular şunlardır:
- Şişmiş ve yağlı görünümlü göz kapakları
- Kaşınan, yanan, batan, kırmızı ve tahriş olmuş gözler ile göz kapakları
- Kirpikler ve göz kapağı kenarlarında kabuklanma, pullu görüntü ve buna bağlı göz kapaklarının birbirine yapışması
- Gözlerde kuruluk
- Fotofobi (ışığa karşı hassasiyet)
- Bulanık görüş
- Kirpiklerde dökülme
- Gözlerden uzağa doğru yönelen kirpikler (trichiasis)
Blefarite eşlik edebilen bazı komplikasyonlar ise şunlardır:
- Renk kaybı, dökülme, yanlış uzama gibi kirpik problemleri
- Göz kapağı cildinde yaralanmalar ve tahriş
- Arpacık: Kirpik diplerine yakın gelişen ağrı ve şişkinlik ile karakterize bir enfeksiyondur.
- Şalazyon: Meibomian kisti olarak da bilinen bu rahatsızlıkta kirpik dibinde yer alan yağ bezlerinin tıkanması sonucu semptomlar görülür.
- Konjonktivit: Gözün beyaz renkli sklera isimli tabakası ile birlikte göz kapağının iç kısmını örten konjonktiva tabakasının iltihaplanması
- Keratit: Gözün renkli kısmını örten en dış saydam ve kubbesel tabaka olan korneada iltihaplanma
Blefarit belirtileri görüldüğünde ayrıntılı bir fizik muayeneden geçmek ve doktorun reçetesine uygun ilaç ya da hijyen önerilerine uyum sağlamak rahatsız edici semptomların hafifletilmesinde yardımcı olabilir.
Göz Kapağı İltihabına Ne İyi Gelir?
Kişisel bakım ve hijyen önerileri, kirpik dibi iltihabını önleme ve tedavi etmede en etkili ve güvenilir yöntemler arasında yer alır. Göz kapaklarının ve kirpiklerin düzenli olarak temizlenmesi, hafif bir masajla kirpik dibinin ve göz kapaklarının düzenli olarak yıkanması, makyaj malzemelerinin bakımının sağlanması, yatarken mutlaka göz ve yüz makyajının iyice arındırılması enfeksiyon ve alerjik reaksiyonlar ile blefarit riskini azaltır. Kirpik dibi iltihabına iyi gelen bazı yöntemler şunlardır:
- Gözlere ılık kompres uygulamak: Tedavide her gün düzenli olarak sıcak nemli ve temiz bez ya da pamuk ile göz kapağına ve kirpik diplerine masaj yaparak hijyen sağlamak blefarit tedavisinde faydalıdır. Ilık çay banyosu da gözleri rahatlatmak için yaygın olarak başvurulan bir yöntemdir.
- Gözleri nemlendirmek: Özellikle kuru göz varlığında yapay gözyaşı damlası kullanmak semptomları hafifletebilir.
- Kepek ve akar gibi zararlı mikroorganizmaların kontrolünü sağlamak: Özel ve katkı maddesiz kepek şampuanı kullanmak kepeğe bağlı blefarit gelişimini büyük ölçüde engelleyebilir.
- Alternatif tıp yaklaşımları: Kirpik dibi iltihabı tedavisinde etkinliği kanıtlanmış bir alternatif tıp prosedürü yoktur. Bunun yanı sıra, omega-3 yağ asitleri yönünden zenginleştirilmiş bir diyet ile beslenmek ya da omega-3 içeren takviye edici gıdalar tüketmek özellikle gül hastalığı ile ilişkili göz kapağı iltihaplanmasında iyi sonuçlar verebilir. Omega-3 yönünden zengin besinler başlıca somon, ton balığı, keten tohumu ve ceviz olarak sıralanabilir.
Blefarit (Kirpik Dibi İltihabı) Teşhisi Nasıl Konulur?
Kirpik dibi iltihabı tanısı genellikle klinik olarak, hastanın şikayetlerine ve hastalık öyküsüne göre konulabilir. Kirpik dibi iltihabı teşhisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- Ayrıntılı göz ve kirpik dibi muayenesi
- Ciltten sürüntü almak: Bazı vakalarda göz kapağında biriken yağ ve kabuktan örnek alınabilir ve alınan bu örnek mantar, bakteri, bit ya da alerji gibi durumların varlığını test etmek amacıyla kullanılabilir.
Blefarit (Kirpik Dibi İltihabı) Tedavisi
Blefaritin tedavisi için kesin çözüm sağlayan bir yaklaşım henüz bulunmamış olmakla birlikte, semptomları gidermek ve olası komplikasyonların önüne geçmek için alınabilecek çeşitli önlemler şunlardır:
- Sıcak kompresler
- Göz kapağı peelingleri
- Antibiyotik içeren damlalar ve kremler, bazı durumlarda ağızdan antibiyotik kullanımı
- Gözyaşı damlaları
- Omega-3 (balık yağı)
- Steroidli göz damlaları da komplikasyonları önlemek ve hastayı rahatlatmak için bazı vakalarda doktorun yönlendirmesiyle kullanılabilir.
Blefarit tedavisinde en başarılı ve ucuz yol, cilt ile göz kapağının hijyeninin sağlanması ve sürdürülmesidir. Cildin, saçların, saç derisinin ve gözlerin temiz tutulması, bebek şampuanı gibi temiz içerikli ürünlerle hijyen sağlanması enfeksiyon ve alerji riskini en aza indirir ve blefaritin tekrarlama sıklığını büyük ölçüde azaltır.
Blefarit vakalarının çoğu önlenemez. Bazı cilt faktörleri ve hastalıklar blefarit için yüksek risk oluşturur ve bu durumların kontrolü her zaman mümkün değildir. Blefarit semptomlarının hafifletilmesi ve kontrol altına alınabilmesi için bazı önlemler alınabilir:
- Elleri, yüzü ve saç derisini temiz tutmak,
- Kaşıntı varlığında temastan olabildiğince uzak durmak,
- Yatmadan önce göz makyajını iyice temizlemek,
- Hastalık süresince kontakt lens yerine gözlük kullanımını tercih etmek,
- Saçları yıkarken katkı maddeli şampuanlar yerine kepek önleyici veya bebek şampuanlarını kullanmak,
- Enfeksiyonlardan korunmak için özellikle göze uygulanan makyaj malzemelerinin temizliğine dikkat etmek.
İyi bir göz kapağı ve kirpik hijyeni ve altta yatan cilt hastalıkları gibi durumların doğru tedavisi ile blefariti kontrol altına almak mümkün olabilir. Alevlenmeleri azaltmak, semptomları hafifletmek ve başarılı bir tedavi uygulamak için alanında uzman bir doktor ile birlikte tedavi ve takip planlaması yapmak önemlidir.
