Astigmat, gözde kornea veya göz merceğinin düzensiz kavislenmesi sonucu ortaya çıkan bir görme problemidir. Bu durum, göz kırma kusuru olarak sınıflandırılır ve miyop veya hipermetrop gibi diğer kırma kusurlarıyla benzerlik gösterir. Astigmatta, ışık retinada odaklanması gereken noktaya ulaşamaz ve retinanın önüne veya arkasına odaklanır. Bu nedenle astigmat hastaları, retinada ışığın düştüğü bölgeye göre hem yakını hem de uzağı net göremezler.
Astigmat terimi, Yunanca’da “yoksunluk” anlamına gelen “a” ön eki ile “nokta” anlamına gelen “stigma” kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Bu, Yunanca’da bir odak noktasının olmaması anlamına gelir. Astigmat, uzak veya yakın görüşün bulanık olmasıyla karakterize edilen bir göz problemidir. Genellikle doğuştan gelen ve dünya genelinde yaygın olan göz sağlığı sorunlarından biridir. Görme problemi ortaya çıktığında hem uzak hem de yakın görüş etkilenir. Kişiler, uzaktaki ve yakındaki nesneleri bulanık görür. En sık rastlanan belirtiler arasında yatay, dikey ve çapraz olarak tek yönde bulanık görme yer alır. Belirtiler genellikle okul çağında fark edilir ve herhangi bir mesafede kendini gösterebilir. Belirtiler ilk ortaya çıktığında, diğer göz problemlerinde olduğu gibi, tedavinin başarısı için bir göz hekimine başvurulması önemlidir.
Astigmat tedavisi, göz kırma sorunu kişinin günlük yaşamını etkileyen ve yaşam kalitesini düşürecek seviyede ise gözlük, kontakt lens veya göz lazer ameliyatı gibi yöntemlerle gerçekleştirilir. Ailesinde astigmat olanlar ve geçmişte göz sağlığı ile ilgili cerrahi işlem geçirenlerde daha fazla rastlanır.
Astigmat Nedir?
Astigmat, gözün ön yüzeyindeki kornea veya gözün içindeki doğal merceğin düzensiz kavislenmesi sonucu ortaya çıkan bir göz kusurudur. Sağlıklı bir gözde, kornea ve göz merceği arasında tam yuvarlak ve birbiriyle orantılı bir kavislenme bulunur. Göze gelen ışınlar, kornea tabakasında kırılarak göz içi mercekten geçer ve retinada odaklanır. Bu sayede görme işlevi sağlıklı bir şekilde gerçekleşir. Ancak astigmatta, kornea veya göz içi merceğin diğerine göre daha dik kavislenmesi nedeniyle ışık retinaya uyumsuz bir şekilde bükülür. Sonuç olarak, ışık retinada tam olarak odaklanamaz ve hem uzak hem de yakın nesneler için bulanık görme meydana gelir. Bu durum, kişinin görme keskinliğini etkiler. Astigmat, görüntünün retinanın önüne veya arkasına, hatta birden fazla noktaya düşebildiği bir kırma kusurudur. Bu nedenle, miyopta uzağa, hipermetropta yakına odaklama problemi yaşayan göz, astigmattaki her iki uzaklıkta da problem yaşayabilir.
Astigmat Belirtileri Nelerdir?
Astigmatın en yaygın belirtileri şunlardır:
- Yakın, uzak ve orta mesafede bulanık görme, görüş alanının farklı noktalarında çarpıklaşmalar,
- Okuma veya dikkat gerektiren görme aktiviteleri sonrası gözde yorgunluk hissi ve göz ağrısı,
- Baş ağrısı,
- İleri dereceli vakalarda çift görme ve gözlerde şaşılık,
- Gece araç kullanırken zorlanma,
- Işıklı yazıları ve işaretlerin görüşünde bulanıklığa ışık hüzmelerinin eşlik etmesi,
- Net görmek için gözleri kısma isteği,
- Blefarit,
- Sık aralıklarla gözde arpacık oluşumu.
Astigmat Nasıl Görür?
Astigmatı olan bir gözde, kornea veya göz lensindeki düzensiz kavislenme nedeniyle ışınlar retinada normal şekilde odaklanamaz ve göz kırma kusuru oluşur. Astigmatı olan kişiler, uzak veya yakın mesafeden net göremezler. Bazen hem uzağı hem de yakını net görememe sorunu birlikte ortaya çıkar. Baktıkları nesne ve şekilleri, kenarları uzamış ve dağınık bir şekilde bulanık görürler. Ayrıca, geceleri ışıklı nesnelerin kenarlarında ışık ışınlarını fark ederler. Ancak astigmat belirtileri arasında, görüşte oluşan şekil bozukluğu hastalığın karakteristik özelliğidir.
Astigmatı olan bir göz, ışığı düzgün bir şekilde odaklayamaz ve bu durum bulanık, gölgeli veya bozuk bir görüntüye yol açar. Normalde, ışık gözün korneası ve lensi tarafından kırılarak tek bir noktada retina üzerine odaklanır. Ancak astigmatta, kornea veya lensin düzensiz eğriliği nedeniyle ışık farklı açılarda kırılır ve retinaya tam olarak odaklanamaz.
Astigmatı olan bir kişinin görüşü şu şekilde etkilenir:
- 🔴 Bulanık veya gölgeli görme: Cisimlerin kenarlarında hafif bir gölge veya çift görme hissi oluşabilir.
- 🔴 Gece ışıkların etrafında haleler ve ışık saçılmaları görülür.
- 🔴 Uzak veya yakındaki nesneler bozuk ve dalgalı görünebilir.
- 🔴 Okuma sırasında harfler birbirine karışabilir veya bulanık görünebilir.
- 🔴 Gözleri kısmadan net görmek zorlaşabilir.
Örnek Senaryolar:
- Araba plakalarını veya yol tabelalarını okumakta zorluk çekmek,
- Bilgisayar veya telefona uzun süre bakınca gözlerde yorgunluk hissi,
- Gece araba kullanırken far ışıklarının aşırı dağılması ve rahatsız edici hale gelmesi,
- Televizyon veya yazıları odaklamak için sürekli gözleri kısmak.
Astigmat Ne Demek?
Astigmat, gözün kornea (gözün en dış tabakası) veya lensinin düzensiz eğriliğinden kaynaklanan yaygın bir görme bozukluğudur. Normalde kornea ve lens, gelen ışığı düzgün bir şekilde odaklayarak net bir görüntü oluşturur. Ancak astigmatı olan kişilerde, bu yüzeyler düzgün bir küresel şekle sahip olmadığından, ışık farklı açılarda kırılır ve retinada bulanık veya bozuk bir görüntü oluşur.
Astigmat Neden Olur?
Astigmat genellikle doğuştan gelir. Ancak çeşitli göz ameliyatları sonrası ve göz yaralanmalarına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Bir diğer nedeni, korneanın yavaş yavaş incelmesi ve gözün en dış kısmının kubbeleşmesiyle ortaya çıkan keratokonus hastalığı olabilir. Astigmat, miyop ve hipermetropa göre daha az görülen bir göz kırma sorunudur ve loş ışıkta okuma veya yakından televizyon izleme gibi çeşitli görme faaliyetleri nedeniyle ilerlemez.
Astigmat, gözün ışığı retinaya doğru odaklaması ile ilgili bir göz kırma problemidir. Göze gelen ışığın kırılmasını ve retinada odaklanarak görme işlevini yerine getiren kısımlar kornea ve göz lensidir. Kornea, gözün en dış katmanını oluşturan ve gözün ön yüzeyini kaplayan şeffaf tabakadır. Gözün iç kısmında bulunan ve çeşitli esneme hareketleriyle hem uzak hem de yakındaki nesnelere odaklanmamızı sağlayan yapı ise göz lensidir. Normal bir kornea ve lens, birbiriyle orantılı bir yüzey eğriliğine sahiptir. Ancak kornea yuvarlak olması gerekirken eliptik bir şekle sahipse, lens ve korneanın çapları eşit olmaz. Bu nedenle, göze gelen ışık düzgün kırılamaz ve retinada iki farklı görüntü oluşur. Bu iki farklı görüntü retinada üst üste çakışarak hem yakın hem de uzak nesneler için bulanık görmeye yol açar.
Astigmat dereceleri genellikle 0,25 ile 4 arasında değişir. 4 ve daha yüksek derecelerde, farklı bir görme problemi de eşlik edebilir.
Astigmat Tedavisi Nedir? Nasıl Yapılır?
Astigmat tedavisinde birçok farklı yöntem bulunur. En önemli nokta, uygun hasta için uygun tedaviyi belirlemektir. Astigmat, kendisine eşlik eden başka bir korneal problemi olmayan hastalarda genellikle ilerlemez. 18 yaşına kadar cerrahi müdahale uygun değildir. Göz doktorunun uygun görmesi halinde, 2 numaraya kadar torik lens kullanımı ile birçok astigmat türü düzeltilebilir. Daha yüksek numaralarda ise daha sert lensler kullanılır. Kontakt lens kullanımı, miyop ve hipermetrop hastalığındaki kadar etkili olmayabilir. Bu durum, kornea yapısıyla ilişkilidir. Hastalarda kornea kubbe şeklinde ve eğimli olduğu için çeşitli göz hareketleri sonucunda görüş kalitesinde dalgalanmalar meydana gelebilir.
Astigmat tedavisinde gözlük kullanımı öncelikli seçenektir. Astigmat gözlükleri, özel silindirik mercekler içerir. Bu mercekler, hastanın görme alanının belirli bölümlerinde daha güçlü ve net görüş sağlar. Lazer göz ameliyatı, gözlük veya kontakt lens kullanmak istemeyen 18 yaş üstü hastaların tercih edebileceği bir yöntemdir. Hastalık kalıcı olarak lazer yöntemiyle tedavi edilebilir. Bu yöntemde göz numarasının yüzde yüz sıfırlanacağının garantisi olmamakla birlikte, hastaların büyük çoğunluğunda gözlük ve kontakt lens ihtiyacını ortadan kaldırır ve net bir görüş elde edilir.
Ortokeratoloji uygulamasında ise sert kontakt lensler yardımıyla korneaya yeniden şekil vermeyi amaçlayan bir tedavi yöntemi kullanılır. Genellikle geceleri olmak üzere, gün içinde belli saatlerde hasta bu lensleri kullanır. Bu tedavi, astigmat hastalarının görüşünü tamamen iyileştirmez; hastalar lensleri takmayı bıraktıktan sonra görüşleri tekrar kötüleşir. Hastanın kornea yapısının ince olduğu durumlarda, göze temassız lazer adı verilen No Touch Lazer yöntemi uygulanırken, korneanın daha kalın olduğu durumlarda LASIK yöntemi kullanılır. Lazer yönteminin uygulanabilmesi için, hastanın son 1 yılda göz numarasında herhangi bir değişiklik olmaması gerekir.
Astigmat Testi
Astigmat testi, astigmatın derecesini ve tipini belirlemek için kullanılır. En yaygın yöntemler arasında görme keskinliği testi, keratometri ve kornea topografisi bulunur.
Astigmatizma Tanısı Nasıl Koyulur? Testi Nasıl Yapılır?
Astigmat, göz doktorunun detaylı bir göz muayenesi ile tespit edilebilir. Astigmat testi, gözlerin ışığa odaklanma durumunu ölçerek, hastanın görmesini iyileştirmek için gereken optik materyalin numarasını belirlemek amacıyla yapılır. Bu tespit sırasında aşağıdaki testler ve tetkikler kullanılır:
Tanı ve tedaviye yönelik prosedürün ilk aşamasında görme keskinliği testi uygulanır. Astigmat tanısı koymaya yardımcı olacak rutin bir testtir. Test boyunca 20 fit mesafeden, kişinin belirli harf ve işaretleri okuması istenir. Paydadaki değer düştükçe görme keskinliği de azalır. Göz doktoru, phoropter yardımıyla hastanın gözünün önüne bir dizi lens yerleştirerek gözlerin ışığa odaklanmasının ölçümünü yapar. Ölçüm, retinoskop adındaki ışıklı bir el aleti yardımıyla gerçekleştirilir. Kişiye çeşitli harfler ve işaretler gösterilerek, kişinin cevaplarına göre astigmat derecesi teşhis edilir ve kişiye en net görüşü veren optik materyal belirlenir. Ayrıca göz doktoru, keratometri yardımıyla hastanın kornea eğriliğinin ölçümünü yapar. Göz doktoru, korneaya bir ışık çemberi odaklar ve ışığın yansımasını ölçer. Ayrıca kornea topografisinden de yararlanılabilir. Böylece kornea şekli ortaya çıkartılarak, yüzeyinin belirli alanlarındaki eğriliğin ölçümü yapılır. Bu ölçüm sayesinde, hastanın kontakt lens için uygun olup olmadığı da belirlenebilir.
Miyop Astigmat Nedir?
Miyop astigmat, miyopi (uzağı net görememe) ile astigmatın (bulanık veya bozuk görme) bir arada bulunması durumudur. Gözdeki kırma kusurlarının birleşimi nedeniyle, kişi hem uzak mesafeleri net göremez hem de cisimleri bozuk veya eğik görebilir.
Miyop Astigmatın Sebebi Nedir?
Miyop astigmat, gözün kornea veya lensinin hem düzensiz eğimli olması hem de öne doğru uzamış (miyop) olması nedeniyle oluşur. Bu durum, ışığın retinanın önüne odaklanmasına ve görüntünün bulanık olmasına yol açar.
Miyop Astigmatın Belirtileri
- Uzak mesafedeki nesneleri bulanık görme,
- Cisimleri eğik veya bozuk algılama,
- Göz yorgunluğu ve baş ağrısı,
- Gece görüşünün zayıf olması,
- Gözleri kısarak bakma alışkanlığı.
Miyop Astigmat Türleri
- Basit Miyop Astigmat: Bir göz ekseni miyop, diğeri normaldir.
- Bileşik Miyop Astigmat: Gözün tüm eksenleri miyoptur ancak farklı derecelerde astigmat içerir.
- Karışık Astigmat: Gözün bir ekseni miyop, diğeri hipermetroptur.
Gözde Astigmat Nedir?
Astigmat, gözün kornea (şeffaf ön tabaka) veya lensinin (mercek) düzensiz eğriliğinden kaynaklanan yaygın bir görme bozukluğudur. Normalde kornea ve lens, ışığı düzgün bir şekilde kırarak net bir görüntü oluşturur. Ancak astigmatı olan kişilerde, bu yüzeyler simetrik bir küresel şekle sahip olmadığı için ışık farklı açılarda kırılır ve retina üzerinde bulanık veya bozuk bir görüntü oluşur.
Astigmat Gözlük Kullanılmazsa Ne Olur?
Astigmat, gözlük veya lens gibi düzeltici tedaviler olmadan kontrol edilmezse, zamanla görme kalitesini ve yaşam konforunu olumsuz etkileyebilir. Astigmat gözlük kullanılmadığında ortaya çıkabilecek bazı sorunlar şunlardır:
- Bulanık ve Bozuk Görme Artar: Astigmatın temel etkisi bulanık ve çarpık görme olduğu için, gözlük takılmadığında bu sorun daha belirgin hale gelir.
- Uzak veya yakın mesafede cisimlerin net görünmemesi,
- Okuma ve ekrana bakmada zorluk,
- Gece ışıkların etrafında haleler görme.
- Göz Yorgunluğu ve Baş Ağrısı Artar: Gözler bulanık görmeyi düzeltmek için daha fazla çaba sarf ettiğinden, şu sorunlar ortaya çıkabilir:
- Gözlerde yanma ve ağrı hissi,
- Odaklanmada zorlanma,
- Baş ağrıları (özellikle uzun süre ekran karşısında çalışırken veya okuma yaparken).
- Gözleri Kısarak Bakma Alışkanlığı Gelişebilir: Astigmatı olan kişiler net görmek için gözlerini kısarak bakma eğilimindedir. Bu alışkanlık zamanla göz çevresindeki kasları zorlar ve baş ağrısına yol açabilir. Ayrıca, alın ve göz çevresinde kırışıklıkların erken oluşmasına neden olabilir.
- Gece Görüşü Zayıflar: Astigmatı olan kişiler geceleri daha bulanık görmeye eğilimlidir.
- Far veya sokak lambaları etrafında ışık yayılmaları görülebilir,
- Düşük ışıkta nesneleri algılamak zorlaşır,
- Bu durum özellikle araç kullanırken tehlikeli olabilir, çünkü gözlerin farklı mesafeleri net algılaması gecikebilir.
Hipermetrop Astigmat Nedir?
Hipermetrop astigmat, hipermetropi (yakını net görememe) ile astigmatın (bulanık ve bozuk görme) bir arada bulunması durumudur. Bu göz kusurunda, hem yakını görmek zorlaşır hem de görüntü eğik, gölgeli veya bozuk algılanabilir.
